Erkenning en visumplicht klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen en therapeuten
Sinds de wet tot regeling van de Geestelijke Gezondheidszorgberoepen in werking trad op 1 september 2016, zijn alle rechten en plichten die uit de wet voortvloeien in principe geldig voor de klinisch psychologen, de klinisch orthopedagogen en de beoefenaars van de psychotherapie.
De Federale Raad Geestelijke Gezondheidsraad werd samengesteld. Hier worden adviezen geformuleerd over alle aangelegenheden in verband met de erkenning en de uitoefening van de Geestelijke Gezondheidszorgberoepen.
Wie krijgt een visum?
Je krijgt een visum op basis van je diploma als je voldoet aan één van onderstaande vereisten:
- Je bent in het bezit van een universitair diploma in de klinische psychologie of orthopedagogiek. Het betrof een voltijdse opleiding van minstens 5 jaar of 300 ECTS met inbegrip van een klinische stage.
- Je bent in het bezit van een universitair diploma in de psychologie/pedagogie, anders dan de klinische psychologie/orthopedagogiek, uitgereikt vóór 01/09/2016, en je kan een beroepservaring in de klinische psychologie/orthopedagogiek van minstens 3 jaar aantonen. Deze overgangsmaatregelingen voor pedagogen zijn sinds mei 2022 verschenen in het Staatsblad.
Wie krijgt een erkenning?
Momenteel krijgt iedereen die een visum heeft gekregen van de FOD Volksgezondheid en vrijgesteld is van de gesuperviseerde praktijk, automatisch een erkenning van de het Agentschap Zorg en Gezondheid en dit vanaf 1 januari 2020. Ben je echter student en begon je met studeren in het academiejaar 2017-2018 of later, dan moet je nog een jaar gesuperviseerde praktijkstage doen waarna je je erkenning kan aanvragen.
Wat is een visum en een erkenning en wanneer heb je het nodig?
Een visum is een attest dat je nodig hebt om het beroep van klinisch psycholoog of klinisch orthopedagoog te mogen uitoefenen en dat krijgt je op basis van je diploma. Het is eigenlijk een ‘license to practice’. Het is de FOD Volksgezondheid die deze visa sinds mei 2019 toekent aan alumni. Sinds juni 2020 krijgen afgestudeerden dit visum automatisch na het behalen van hun diploma. Meer info hierover vind je op de website van de FOD Volksgezondheid.
Een erkenning is een attest dat aantoont dat je de beroepstitel van klinisch psycholoog of orthopedagoog mag dragen nadat je hebt aangetoond dat je over de nodige competenties beschikt. Het wordt uitgereikt door het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Alumni kregen dit automatisch indien ze een visum verkregen. Indien je niet in het bezit bent van een erkenning, oefen je het beroep van klinisch psycholoog of orthopedagoog op een onwettige manier uit.
Het visum is bijgevolg de toelating om een gereglementeerd gezondheidszorgberoep uit te mogen oefenen en wordt afgeleverd door de FOD Volksgezondheid. Het visum wordt éénmalig afgeleverd op een basisdiploma. Voor aanvullende specialisaties is geen bijkomend visum vereist.
Om recht te hebben op een visum, moet u in het bezit zijn van een universitair diploma in de klinische psychologie/orthopedagogie waarbij de opleiding minstens 5 jaar studie in het voltijds onderwijs omvat, of 300 ECTS telt.
(ECTS staat voor European Credit Transfer System en is het Europees systeem voor de overdracht en de accumulatie van studiepunten.)
Sinds mei 2019 is het mogelijk een visum aan te vragen.
Hoe krijg je een visum?
Er zijn 2 mogelijke opties om je visum te verkrijgen:
- Automatisch: FOD volksgezondheid is gestart met de automatische toekenning van de visa. Controleer je persoonlijke portaal. Dit kan je het gemakkelijkst doen via de itsme-app.
- Individuele aanvraag: Wanneer je geen visum terugvindt in je portaal, zal je het visum individueel moeten aanvragen. Dit kan ook op het portaal onder het tabblad ‘visum aanvragen‘ of via e-mail.
Erkenningsplicht
Vanaf 1 januari 2020 geldt een erkenningsplicht voor wie de klinische psychologie en klinische orthopedagogiek wil uitoefenen.
Men moet beschikken over een visum.
o beschikken over een erkenning (verplichting geldt vanaf 1 januari 2020);
o een professionele stage hebben gevolgd in een erkende stagedienst onder leiding van een erkend stagemeester. Deze voorwaarde geldt niet voor:
Meer info: https://www.zorg-en-gezondheid.be/geestelijke-gezondheidszorgberoepen
Worden ook de psychotherapeuten erkend en wat zijn de erkenningsvoorwaarden?
• Psychotherapie
De psychotherapie wordt omschreven als een behandelvorm binnen de geestelijke gezondheidszorg en niet als een afzonderlijk gezondheidszorgberoep met een erkenning. De psychotherapie mag uitgeoefend worden door personen die reeds beschikken over een beroepstitel en voldoen aan bepaalde voorwaarden.
• Wet De Block
De wet van 10 juli 2016 (Wet De Block) bracht ingrijpende wijzigingen aan de wet van april 2014.
In de wet van 4 april 2014 op de geestelijke gezondheidszorgberoepen werd de psychotherapie geregeld buiten de wet van 10 mei 2015 over de uitoefening van de gezondheidsberoepen (het vroegere KB nr. 78). Dat maakte de uitvoering ervan omslachtig, waarop minister De Block besloot om de psychotherapie toch volledig binnen de wet van 10 mei 2015 te situeren. Niet als een apart gezondheidszorgberoep, maar als een behandelvorm die in eerste instantie wordt voorbehouden aan klinisch psychologen, klinisch orthopedagogen en artsen.
• Overgangsmaatregelen
Er komen ruime overgangsmaatregelen, zowel voor de gezondheidszorgberoepen (Wugberoepen) als voor de niet-gezondheidszorgberoepen(Niet wugberoepen). Via deze regeling wordt de situatie op het terrein geregeld voor iedereen die al een opleiding psychotherapie heeft gevolgd, maar ook voor wie momenteel aan die opleiding bezig is of er ten laatste in het academiejaar 2016-2017 aan begonnen is.
Vanaf het academiejaar 2017-2018 wordt de toegang tot de uitoefening van psychotherapie beperkt tot artsen, klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen die een bijkomende opleiding psychotherapie volgen.
Wat is een erkend psychotherapeut?
Sinds 1 september 2016 is het aanbieden van psychotherapie beschermd door de wet van Maggie de Block.
Dit houdt in dat psychotherapie gegeven mag worden door twee groepen:
Groep 1 die psychotherapie mag beoefenen
Alle personen die vanaf het academiejaar 2017-2018 hun studies aanvatten en aan de volgende voorwaarden voldoen:
- beschikken over een erkenning als arts, klinisch psycholoog of klinisch orthopedagoog
- een bijkomende specifieke opleiding in de psychotherapie van minimum 70 studiepunten gevolgd hebben aan een universiteit of hogeschool
- een professionele stage in het domein van de psychotherapie gevolgd hebben van minstens 2 jaar voltijdse uitoefening (of het equivalent in geval van deeltijdse uitoefening)
Groep 2 die psychotherapie mag beoefenen
Voor alle personen die reeds aan de slag zijn als psychotherapeut of die uiterlijk in het academiejaar 2016-2017 hun studies aanvatten worden verworven rechten voorzien:
- Personen die uiterlijk tijdens academiejaar 2015 – 2016 hun studies beëindigd hebben en:
- beschikken over een WUG-titel of over een niet-WUG-titel van minimaal bachelorniveau
- én een specifieke opleiding psychotherapie met vrucht beëindigd hebben
- Personen die op 1 september 2016 een specifieke opleiding in de psychotherapie hebben aangevat, of deze tijdens het academiejaar van 2016 – 2017 hebben aangevat en:
- beschikken over een WUG-titel of over een niet-WUG-titel van minimaal bachelorniveau
- én een specifieke opleiding psychotherapie met vrucht beëindigd hebben
- Personen die op 1 september 2016 een opleiding van minimaal bachelorniveau hebben aangevat, of deze tijdens het academiejaar van 2016 – 2017 hebben aangevat en:
- beschikken over een WUG-titel van minimaal bachelorniveau of over een niet-WUG-titel van minimaal bachelorniveau
- én een specifieke opleiding psychotherapie (70 ECTS) met vrucht beëindigd hebben
- én een professionele stage in het domein van de psychotherapie gevolgd hebben van minstens 2 jaar voltijdse uitoefening
Meer info en bronnen
https://www.health.belgium.be/nl/gezondheid/zorgberoepen/geestelijke-gezondheidszorgberoepen
https://ppw.kuleuven.be/wettelijke-erkenning/visum-en-erkenning-aanvragen
https://www.vindeentherapeut.be/info/erkenning-psychotherapie.html
